W zdecydowanej większości przypadków nie pozostawia po sobie żadnych śladów. To dość częsta choroba, bo dotyczy co piątego malucha w ciągu pierwszego roku życia (20%). Niektórzy naukowcy twierdzą, że może predysponować do wystąpienia ciężkich odmian trądziku pospolitego w czasie dojrzewania, lecz nie ma wiarygodnych dowodów mogących to potwierdzić.
Objawy trądziku niemowlęcego
Zmiany skórne pojawiają się wyłącznie na twarzy niemowlęcia. Zajmują głównie czoło nos i policzki. W zależności od nasilenia choroby, mogą to być:
* zaskórniki – przede wszystkim zamknięte: są drobne, białe, w części środkowej najczęściej znajduje się otworek, najlepiej widoczne przy naciągnięciu skóry; znacznie rzadziej obserwuje się zaskórniki otwarte – ciemno zabarwione na szczycie, z otworem w części środkowej przez który wydostaje się na zewnątrz łój i obumarłe komórki naskórka
* grudki – to okrągłe twarde uwypuklające się ze skóry zmiany, zazwyczaj czerwone
* krosty – popularnie znane jako „pryszcze”, to wykwity zawierające w swoim wnętrzu ropę
* torbiele ropne – są następstwem stanu zapalnego i ucisku, to przestrzeń w skórze wypełniona ropą, po wygojeniu mogą pozostawić blizny.
Przyczny trądziku niemowlęcego
Opisane powyżej wykwity skórne pojawiają się u niemowląt, których gruczoły łojowe produkują zbyt wiele wydzieliny. Powoduje to zatkanie ciasnych dziecięcych mieszków włosowych (miejsce z którego wyrasta włos, tutaj wydzielany jest łój wyprodukowany przez gruczoły skórne), co uniemożliwia wydostawanie się łoju na zewnątrz. Nadwyrężone ściany mieszków włosowych w końcu pękają.
Co w takim razie pobudza gruczoły łojowe do zbyt dużej pracy? Jest kilka teorii na ten temat. W zależności od sugerowanej przyczyny, wyodrębniono 2 postaci trądziku dotykającego dzieci w pierwszym roku życia.
Trądzik noworodkowy
Pojawia się w pierwszych miesiącach życia, zazwyczaj w pierwszych trzech tygodniach. Czasami można go zaobserwować już przy urodzeniu. Wydaje się, że jest wynikiem zwiększonego stężenia androgenów w organizmie noworodka. Androgeny to hormony płciowe odpowiadające przede wszystkim za rozwój cech męskich (męski typ owłosienia, niski ton głosu), powodują też zwiększoną aktywność gruczołów łojowych. U kobiet występują w niewielkich ilościach, ale ich stężenie rośnie znacząco w czasie ciąży. Wówczas poprzez łożysko (łączy układ krwionośny matki z układem krwionośnym płodu) do organizmu malucha razem z substancjami odżywczymi i tlenem przedostają się hormony. Jeżeli po porodzie nadal utrzymuje się zwiększony poziom androgenów, noworodek otrzyma je razem z mlekiem w czasie karmienia piersią.
Jest to łagodna odmiana trądziku. Zmiany na twarzy zwykle nie są nasilone. W ciągu kilku miesięcy (zazwyczaj 3-4) poziom hormonów obniża się i buzia malucha znów jest piękna i gładka.
Trądzik niemowlęcy
Pojawia się u nieco starszych dzieci, które ukończyły już kilka miesięcy. Zazwyczaj trwa też dłużej – może się utrzymywać nawet do 2-3 roku życia. Najczęściej chorują chłopcy. Przyczyna choroby nie jest do końca poznana. Jednakże często z rozmowy z zatroskaną mamą wynika, że aby ochronić swoją pociechę przed przeziębieniem, zaczęła ubierać ją w kilka warstw ubrań i przykrywa kocykami. Czasami nawet zdarza się, że rodzice ustawiają kołyskę przy kominku. Prowadzi to do przegrzania niemowlaka. Zwiększona temperatura pobudza produkcję gruczołów łojowych, a to może prowadzić do rozwoju trądziku. To tylko jedna z hipotez – nie wszystkie dzieci, które rozwinęły trądzik były przegrzewane.
W tej odmianie mogą wystąpić wszystkie rodzaje wykwitów – od zaskórników po ciężkie zmiany torbielowate. Postać łagodna zwykle znika bez śladu, natomiast przy cięższym nasileniu nie zawsze udaje się uniknąć blizn.
Leczenie trądziku niemowlęcego
Trądzik noworodkowy oraz słabo nasilona forma trądziku niemowlęcego zazwyczaj nie wymagają leczenia. Nie należy używać zbyt wielu kosmetyków dziecięcych, ponieważ mogą jeszcze pogorszyć stan skóry. Pielęgnacja powinna polegać na przemyciu twarzy malucha letnią wodą z mydłem przeznaczonym dla niemowląt 1-2 razy na dobę. Jeżeli na buzi dziecka znajdują się głównie grudki i krosty, prawdopodobnie lekarz zleci doustne podawanie antybiotyków. Ponieważ u niemowląt i małych dzieci nie można stosować tetracyklin (mogą spowodować nieprawidłowy rozwój lub trwałe przebarwienia zębów), będących podstawowym lekiem przeciwbakteryjnym w leczeniu trądziku pospolitego, podstawę terapii stanowi erytromycyna. Jeżeli na twarzy malucha pojawiły się torbiele ropne istnieje duże ryzyko, że pozostaną blizny. W tej sytuacji stosuje się pochodną witaminy A – izotretinoinę (działa przeciwłojotokowo i pomaga usunąć martwe komórki naskórka) lub kortykosteroidy (mają silne działanie przeciwzapalne), które można również wstrzykiwać do zmian skórnych.
Trądzik niemowlęcy zazwyczaj przebiega łagodnie i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i wyglądu malucha. Jednak obowiązkowo należy zgłosić się z dzieckiem do lekarza w celu wykluczenia poważniejszych przyczyn zmian skórnych i ewentualnego wdrożenia leczenia.
