Pierwszy rok życia dziecka odznacza się niezwykle szybkim rozwojem psychicznym, fizycznym i emocjonalnym. Z bezbronnego, nieporadnego noworodka maluch przeobraża się w chodzącego, małego człowieka. Jednak żeby osiągnąć ten etap, niemowlę przechodzi w ciągu dwunastu miesięcy życia siedem trudnych okresów zwanych skokami rozwojowymi.

Skok rozwojowy to specyficzny czas, kiedy w układzie nerwowym dzieci zachodzą duże zmiany. Mały człowiek robi krok naprzód na drodze do osiągnięcia większej dojrzałości, następnego etapu w rozwoju. Jednak zanim nastąpi skok do przodu, ma miejsce regres - dziecko nagle jakby zapomina, czego się do tej pory nauczyło.

Specjaliści wyróżniają siedem okresów poważnych zmian zachodzących w ciągu pierwszego roku życia dziecka.

Okres wrażeń. Następuje, kiedy noworodek staje się niemowlęciem, czyli kiedy osiąga pięć tygodni. Maluszek staje się jakby bardziej uważny, zaczyna się pomału interesować światem zewnętrznym, sprawia wrażenie "obudzonego ze snu". Niemowlę może czuć przerażenie, niekiedy boi się tych wszystkich bodźców, tego, co widzi, czuje, słyszy, i dlatego nie rozumiejąc tego, reaguje płaczem i krzykiem.

Okres wzorów i różnic. Między 7. a 9. tygodniem niemowlę zaczyna dostrzegać różnice między dźwiękami, smakami. Dużą rolę odgrywają dłonie dziecka - rozumie, że należą do niego i może się nimi bawić, chwytać zabawkę i ssać palce.

Okres niuansów. Gdy dziecko ma 11-12 tygodni zauważa subtelne szczegóły w barwie i tonie głosu swojego i otaczających je ludzi. Wyciąga rączki, kiedy chce coś chwycić. Potrafi także odwracać głowę podczas obserwacji i śledzenia czegoś wzrokiem.

Okres wydarzeń. W 14. tygodniu zwykle rozpoczynają się dłuższe chwile marudzenia. Maluch daje znać, że się czymś znudził i potrzebuje zmiany. Około 19. tygodnia powoli zaczyna rozumieć krótkie zdarzenia, np. że może coś złapać jedną ręką, przekręcić się na bok, wcisnąć w zabawce przycisk i zapakować ją do buzi. Między 14. a 19. tygodniem maluszek wyciąga także ręce po zabawkę, reaguje na swoje imię i zaczyna wymawiać nowe dźwięki (najczęściej zespoły spółgłosek).

Okres lęku separacyjnego. Trwa około czterech tygodni, między 22. a 26. tygodniem. Rodzice, zwłaszcza mamy, opisują ten czas jako trudny, ponieważ dziecko reaguje płaczem na każde jej zniknięcie z pola widzenia (wyjście do toalety staje się czasem niemożliwe). Wiele maluchów źle śpi w tym czasie, płacząc i kwiląc przez sen. W ciągu tych kilku tygodni maluch zdobywa nową umiejętności - rozumie, że między niektórymi rzeczami istniej ciąg przyczynowo-skutkowy, np. jeśli naciśnie się włącznik światła, to zrobi się jasno. Maluch zaczyna rozumieć, że rzeczy mogą się ze sobą łączyć, że coś może leżeć na czymś i pod czymś, np. wieża z klocków, w której klocki są położone jeden na drugim. Lepiej skoordynowane są też ruchy dziecka - rozwija się sztuka raczkowania i koordynacja ruchowa. Maluszek zaczyna także sam siadać i uczy się machać rączką na pożegnanie.

Okres tygodni. W przedostatnim skoku rozwojowym (33.-37. tydzień życia dziecka) według opinii niektórych badaczy rozwija się inteligencja, ponieważ maluch zaczyna dzielić świat według kategorii, grup, tym samym upodabniając swój sposób myślenia do naszego, dorosłego. Niemowlęta w tym czasie zaczynają rozpoznawać kształty. Nabywają także umiejętności przytulania i pocieszania zabawek, nauczywszy się wcześniej tego od dorosłych. Bardzo interesującym przedmiotem dla dziecka w tym wieku jest lustro - potrafi robić miny do swego odbicia i szukać siebie z drugiej strony zwierciadła. Dziecko bada także różne przedmioty, rozkładając je na części pierwsze.

Okres sekwencji. W tym czasie dziecko rozwija się, korzystając ze wszystkich swoich zmysłów. Jeśli w poprzednim okresie maluch rozkładał przedmioty na drobne elementy, teraz zaczyna je składać. Maluch zaczyna rozumieć, że coś następuje po czymś - jeśli zepsuje wieżę z klocków, będzie musiał ją zbudować od nowa. Dużą rolę tutaj odgrywają pewne rytuały czy schematy zachowań - jeśli codziennie po kolacji jest kąpiel i czytanie bajek, to niemowlę wie, co nastąpi po wieczornym posiłku i będzie czekać na kąpiel. To także czas mówienia "nie" przez dziecko, gdy na coś się nie zgadza.

Żaden skok nie trwa wiecznie, każdy się kończy i wtedy zaczyna się kolejny. Pamiętaj, że to naturalne okresy w rozwoju twojej pociechy - musi przejść wszystkie skoki rozwojowe, żeby móc się prawidłowo i szczęśliwie rozwijać. Twoja rola polega na towarzyszeniu maluchowi i byciu blisko, gdy potrzebuje twojej kochającej i wspierającej obecności.