opracowanie z serii "Poznaj Swoje Prawa" Ostatnia modyfikacja: 13:54 23.07.2007 III. DODATKI DO ZASIŁKU RODZINNEGOOsoby, które mają prawo do zasiłku rodzinnego, mogą być również – w szczególnych sytuacjach – uprawnione do specjalnych dodatków.Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu:- urodzenia dziecka,
- opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
- samotnego wychowywania dziecka,
- wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
- kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
- rozpoczęcia roku szkolnego,
- podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania.Nadal wypłacany jest również dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, jednak wyłącznie osobom wcześniej uprawnionym do tego świadczenia (patrz rozdział: „Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa...” ponieżej)._______________________________________
Gminy a wysokość dodatków
Zasiłek rodzinny jest wypłacany w takich samych kwotach w całej Polsce. Jednak wysokości dodatków do zasiłku mogą być różne. Rada gminy w drodze uchwały może podnieść kwoty dodatków. Podwyższenie finansowane jest ze środków własnych gminy. Wymienione poniżej wysokości poszczególnych dodatków to zapisane w ustawie kwoty minimalne. Możliwość zwiększania wysokości pomocy przez gminy dotyczy również opisanej na końcu opracowania zaliczki alimentacyjnej.Dodatek z tytułu urodzenia dzieckaPrzysługuje:
- matce lub ojcu albo opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu, jeżeli wcześniej nie został przyznany osobie z pierwszej wymienionej grupy uprawnionych.Wysokość – 1000 złW przypadku urodzenia lub przysposobienia więcej niż jednego dziecka dodatek przysługuje na każde dziecko. Dodatek wypłacany jest jednorazowo, do zakończenia pierwszego roku życia (tzn. należy złożyć wniosek w pierwszym roku życia dziecka – jeśli złożymy wniosek gdy dziecko będzie miało np. 14 miesięcy będzie już za późno).Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
Zapomoga przyznawana jest niezależnie od uprawnienia do zasiłku rodzinnego, czy innych świadczeń z ustawy, jak również nie zależy od sytuacji materialnej rodziny. W tym sensie nie jest elementem świadczeń rodzinnych, rozumianych jako pomoc dla osób o niższych dochodach. Jednak świadczenie to wpisane zostało do ustawy, a także przyznają je i wypłacają te same instytucje co świadczenia rodzinne (urzędy gmin lub ops-y).Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się żywego dziecka przysługuje ojcu lub matce albo opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu niezależnie od ich dochodów. Wniosek o wypłatę zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka (lub 12 miesięcy od dnia przysposobienia albo objęcia opieką). Wniosek złożony po tym terminie nie jest rozpatrywany.Wysokość – 1000 złZapomoga z gminy
Trzecim rodzajem pomocy, który można otrzymać z tytułu urodzenia dziecka jest pomoc przyznawana przez gminę i finansowana z jej środków. Również ta forma w ustawie nazwana została jednorazową zapomogą z tytułu urodzenia dziecka. Gmina, która chce wypłacać taką pomoc swoim mieszkańcom (i ma na to środki), musi przyjąć uchwałę, w której znajdzie się m.in. opis warunków, jakie należy spełnić aby otrzymać ten rodzaj wsparcia.Z tytułu urodzenia dziecka można więc jednocześnie otrzymać trzy świadczenia:
1) dodatek do zasiłku rodzinnego (jeśli spełniamy kryteria dochodowe i inne warunki z ustawy o świadczeniach rodzinnych) - w wys. 1000 zł,
2) jednorazową zapomogę (przysługująca niezależnie od dochodu, jeśli w terminie złożymy wniosek) - w wys. 1000 zł,
3) jednorazową zapomogę z gminy (jeśli gmina podjęła uchwałę o takiej zapomodze i spełniamy warunki opisane w tej uchwale) - w wys. ustalonej przez gminę.Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczegoPrzysługuje osobie uprawnionej do urlopu wychowawczego, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych,
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeśli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem z orzeczoną niepełnosprawnością lub orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności.Wysokość dodatku - 400 złUstawa określa przypadki, w których wsparcie nie przysługuje. Odnoszą się one do sytuacji osoby pobierającej dodatek czyli matki, ojca, opiekuna. Osoba ta nie otrzyma dodatku jeśli:
- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy,
- pracuje w okresie korzystania z urlopu,
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego.Dodatek nie przysługuje również, jeśli dziecko przebywa w placówce zapewniającej całodobową opiekę przez co najmniej 5 dni w tygodniu, w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w nim z całodobowej opieki, w żłobku albo w przedszkolu lub w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. W przypadku dziecka niepełnosprawnego przebywającego w żłobku lub przedszkolu z powodów terapeutycznych dodatek będzie przysługiwał. Dodatek przysługuje też, jeśli dziecko przebywa w zakładzie opieki zdrowotnej (z wyjątkiem zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych).Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobieraniaDodatek przysługuje tylko osobom, którym wypłacano to świadczenie w pierwszym okresie zasiłkowym, czyli w okresie 1.05.2004 – 31.08.2005, i które nadal spełniają warunki do otrzymania dodatku.Wysokość dodatku - 400 złDodatek przysługuje przez okres 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia. Wypłata dodatku zostaje zawieszona w momencie podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Po utracie pracy wypłata zostanie wznowiona, jeśli utrata nie nastąpiła z winy pracownika, osoba zainteresowana nie uzyskała uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych, a wniosek w sprawie przywrócenia dodatku zgłoszono w terminie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.Osoby pobierające dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku, niepodlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, obejmowane są ubezpieczeniem.Opisanego dodatku nie można łączyć z:
- dodatkiem z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
- rentą, rentą socjalną lub emeryturą, albo
- świadczeniem pielęgnacyjnym (opisanym w dalszej części opracowania).Od 1 września 2005 r. świadczenie to nie jest już przyznawane, a utrzymują je tylko te osoby, którym wypłacano dodatek w pierwszym okresie zasiłkowym. Osobom tym będzie przysługiwać pomoc, jeśli nadal spełniają warunki określone w ustawie, a nie upłynął jeszcze 3-letni okres wypłaty dodatku. Może się zdarzyć, że pobierający świadczenie nie będzie już otrzymywać zasiłku rodzinnego (na skutek zmiany zasad przyznawania zasiłku w przypadku osób samotnie wychowujących, które nastąpiły 1 września 2005 r.), ale na zasadzie praw nabytych otrzymywać będzie jeszcze omawiany dodatek.Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dzieckaSamotne wychowywanie - definicja
Kiedy ustawa o świadczeniach rodzinnych mówi o osobie samotnie wychowującej dziecko - oznacza to pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem.Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka przysługuje samotnie wychowującym dziecko matce lub ojcu, opiekunowi faktycznemu dziecka albo opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
1) drugi z rodziców dziecka nie żyje,
2) ojciec dziecka jest nieznany,
3) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją (lub kiedy występują inne powody opisane powyżej) .Wysokość dodatku
Dodatek przysługuje w wysokości:
- 170 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 340 zł na wszystkie dzieci,
- w przypadku dziecka niepełnosprawnego kwotę dodatku zwiększa się o 80 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160 zł na wszystkie dzieci,Przykład 1:
W rodzinie jest jedno dziecko uprawnione do dodatku. Jest to dziecko niepełnosprawne. Podstawową kwotę dodatku - 170 zł - zwiększa się o 80 zł (dziecko niepełnosprawne). Dodatek wypłacany jest więc w kwocie 250 zł.Przykład 2:
W rodzinie jest trójka dzieci niepełnosprawnych. Kwotę podstawową dodatku - 170 zł na dziecko – zwiększa się o 80 zł. Jednak pomoc wypłacona zostanie w kwocie 500 zł, tak jakby dodatek został przyznany na dwójkę, a nie trójkę, niepełnosprawnych dzieci (2 x (170+80)).Limity (wprowadzone 1 września 2005 r.) powodują, że dodatek z tytułu samotnego wychowywania otrzymać można na pierwsze i drugie dziecko. Wcześniej (od 1.05.2004) nie istniało ograniczenie dotyczące kumulacji dodatku. Jeśli np. matka wychowywała samotnie pięcioro dzieci na każde z nich otrzymywała 170 zł miesięcznie (razem 850 zł). Po 1 września 2005 r. otrzymuje dodatek tylko na dwoje dzieci, czyli w kwocie 340 zł. Należy jednak pamiętać, że wprowadzając ograniczenie, zaproponowano jednocześnie nowy rodzaj dodatku. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej wypłacany jest na trzecie i następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego (piszemy o tym w rozdziale: „Dodatek z tytuły wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej” poniżej).Samotne wychowywanie a uprawnienie do zasiłku rodzinnegoOd 1 września 2005 r. ustawa o świadczeniach rodzinnych traktuje w sposób szczególny osoby samotnie wychowujące dzieci. Przyjęto założenie, że utrzymanie dziecka jest w pierwszej kolejności obowiązkiem rodziców. Dlatego matka (ojciec, opiekun) nie może oczekiwać od państwa wsparcia, jeśli wcześniej nie usiłowała zapewnić sobie i dziecku środków do życia od osób zobowiązanych do alimentacji.Zasiłek rodzinny nie przysługuje więc, jeżeli osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka (np. w przypadku rozwodu i „podziału” dzieci między rodziców).Pisaliśmy też o tym w rozdziale: „Komu przysługuje zasiłek rodzinny”.______________________________________
Dla samotnych rodziców ważną pomocą jest również zaliczka alimentacyjna. W praktyce ta forma pomocy powiązana jest z opisywanym systemem świadczeń rodzinnych oraz instytucjami przyznającymi wsparcie (gminami i ośrodkami pomocy społecznej). Ponieważ jednak nie jest to dodatek do zasiłku rodzinnego, zaliczkę omawiamy w oddzielnym rozdziale: „Zaliczka alimentacyjna”, w dalszej części opracowania.Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnejRodzina wielodzietna – definicja
Według przepisów ustawy jest to rodzina wychowująca troje i więcej dzieci mających prawo do zasiłku rodzinnego.Dodatek przysługuje na trzecie i na następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego.Wysokość dodatku - 80 zł miesięcznieDodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnegoDodatek przyznawany jest na pokrycie zwiększonych wydatków związanych z rehabilitacją lub kształceniem dziecka:
- do ukończenia 16 roku życia, jeśli dziecko ma orzeczoną niepełnosprawność,
- do ukończenia 24 roku życia – jeśli posiada orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności.
Pomoc przysługuje matce lub ojcu, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka. Dodatek wypłacany jest również osobie uczącej się.Wysokość pomocy uzależniona jest od wieku dziecka. Dodatek wypłacany jest w kwocie:
- 60 zł miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,
- 80 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia.Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnegoJego celem jest częściowe pokrycie wydatków związanych z rozpoczęciem w szkole nowego roku szkolnego (dotyczy to również rocznego przygotowania przedszkolnego – popularnej „zerówki”). Dodatek przysługuje:
- matce lub ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- opiekunowi prawnemu dziecka,
- osobie uczącej się.Dodatek wypłacany jest raz w roku, w związku z rozpoczęciem roku szkolnego lub przygotowania przedszkolnego. Wniosek o wypłatę dodatku składa się w terminie 4 miesięcy od dnia rozpoczęcia roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego.Wysokość - 100 zł na dzieckoDodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkaniaDodatek ten wypłacany jest w dwóch sytuacjach:
>> w związku z zamieszkiwaniem w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadgimnazjalnej lub artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki (a także podstawowej lub gimnazjum w przypadku niepełnosprawnego dziecka lub niepełnosprawnej osoby uczącej się). Chodzi o sytuację, kiedy dziecko mieszka np. w internacie. Dodatek związany z zamieszkiwaniem wypłacany jest w wysokości 90 zł miesięcznie.
>> w związku z dojazdem z miejsca zamieszkania do miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły, w przypadku dojazdu do szkoły ponadgimnazjalnej lub artystycznej, w której realizowany jest obowiązek szkolny i obowiązek nauki w zakresie odpowiadającym nauce w szkole ponadgimnazjalnej. Dodatek związany z dojazdem wypłacany jest w wysokości 50 zł miesięcznie.Dodatek przysługuje przez 10 miesięcy w roku – od września do czerwca - czyli przez okres uczęszczania do szkoły. Myśle ze nie wile pomogłam ale nie wiele na ten temat moge znaleźć w tak krótkiej chwili. Wiesz strasznie ci wspołczuje ale myśle że powinnaś przede wszystkim nie rozpaczać tylko:Udać sie do Urzędu miasta lub gminy -zależnie gdzie mieszkasz i tam powinni udzielić pomocy informacji itpUdać sie również do ośrodka pomocy społecznej w danym mieście i tam poprosić o informacje lub zajęcie sie daną sprawą Ja jestem z wykształcenia pracownikiem socjalnym niestety jesczenie udało mi sie pracować w zawodzie-odbyłam tylko praktykę:)natomiast walcz o swoje bo wiem ze ci sie coś na pewno należy-spytaj również o alimenty-koniecznie wtedy będą zarządzone albo od ojca dziecka lub od państwa-zapytaj też o możliwość dodatku lub alimentów nie wiem jak to sie dokładnie nazywa -na czas trwania ciży na czas leczenia leków badań itp Może macie u siebie jakieś bezpłatne porady prawne -powinnaś z nich skorzystać ale w urzedzie powinni pomóc w tej sprawie. Zycze powodzenia mam nadzieje ze uda sie wszystko i bedziesz szcześliwą matką
