Metoda ta polega na umieszczaniu w jamie macicy tzw. wkładek wewnątrzmacicznych o różnych kształtach i budowie zwanych popularnie "spiralami" (ang. IUD - IntraUterineDevice). Najczęściej wkładki mają kształt spirali, powyginanej litery S lub litery T. Wkładka wykonana jest z tworzywa sztucznego, często z dodatkiem miedzi. Część wkładek zawiera w swoim trzonie kapsułkę uwalniającą stopniowo hormony. Wkładkę przy pomocy specjalnego aplikatora umieszcza lekarz w jamie macicy. Nitki przymocowane do wkładki po jej założeniu, zostają przycięte na krótko i znajdują się w ujściu zewnętrznym szyjki macicy. Pozwalają skontrolować czy znajduje się ona we właściwym miejscu. Większość wkładek nasycona jest solami baru co umożliwia ich uwidocznienie na zdjęciach Rtg. Zainteresowanych bliżej procedurą zakładania i usuwania wkładek odsyłamy do artykułów specjalistyczny.
Zasada działania wkładek wewnątrzmacicznych:
Jak każde ciało obce wkładka wewnątrzmaciczna powoduje stan zapalny. W związku z tym w macicy pojawia się duża ilość leukocytów - białych ciałek krwi, które niszczą plemniki oraz często również komórkę jajową. Leukocyty niszcząc endometrium (błonę śluzową macicy) zapobiegają zagnieżdżaniu się zapłodnionej komórki jajowej w jamie macicy, co powoduje wydalenie jej wraz z krwią w czasie miesiączki. Większość obecnie stosowanych wkładek zbudowana jest z użyciem drutu miedzianego, który zwiększa jej skuteczność. Miedź mając właściwości miejscowo drażniące pozwala na zmniejszenie rozmiarów samych wkładek, a co za tym idzie ograniczenie niektórych objawów ubocznych. Nie stwierdzono natomiast negatywnego wpływu miedzi na stan i zachowanie plemników, ani na proces zapłodnienia.
Wkładki uwalniające hormony
Wokół dłuższego ramienia umieszczona jest kapsułka uwalniająca stałą dawkę hormonów - progestagenów mających dodatkowo działanie podobne do mini tabletki progestagenowej: zagęszczenie śluzu szyjkowego, zmianę grubości endometrium, a co za tym idzie utrudnienie zagnieżdżania się komórki jajowej, hamowanie jajeczkowania - 25% kobiet stosujących tą wkładkę nie jajeczkuje. Ze względu na fakt podawania hormonu domiejscowo, z pominięciem wątroby, potrzebne są do wywołania właściwego efektu mniejsze jego dawki.
Skuteczność:
Skuteczność tej metody jest wysoka.
Wskaźnik Pearla wynosi 0,3-2,1 a dla wkładek uwalniających hormony nawet 0,1.
Przeciwwskazania:
* zapalenie przydatków
* podejrzenie ciąży
* zakażenie w obrębie miednicy mniejszej
* krwawienie z dróg rodnych o nieznanej etiologii
* wcześniejsze epizody ciąży pozamacicznej
* zmniejszona odporność organizmu np. AIDS czy leczenie immunosupresyjne
* uczulenie na składniki wkładki
* przebyte bakteryjne zapalenie wsierdzia lub ciężkie zakażenia miednicy małej u kobiet z nieprawidłowościami anatomicznymi serca lub po wszczepieniu sztucznej zastawki.
* endometrioza
Wady:
* nieprawidłowe krwawienia
* bolesność
* ryzyko przebicia ściany macicy, penetracji do jelit czy pęcherza moczowego
* zwiększone ryzyko poronienia w przypadku zajścia w ciążę
Zalety:
* brak stwierdzonych niepożądanych działań ogólno ustrojowych
* prawie 100% możliwość cofnięcia efektu antykoncepcyjnego
* brak związku z aktywnością seksualną
* wysoka łatwość dostępu
* brak wpływu na pokarm kobiecy
* wysoka skuteczność (Wskaźnik Pearla wynosi 0,3-2,1 a dla wkładek uwalniających hormony nawet 0,1)
